Truyện tình Hương sấu

Chiều. Nắng đổ xiên trên phố vắng. Gió ùa qua để lại trên vỉa hè, trên đường một thảm lá vàng óng lấp lóa trong ánh chiều chạng vang. Sấu đang mùa thay áo. Thấp thoáng trong đám lá non mởn mởn là những chùm hoa li ti màu trắng ngà. Ly cà phê đắng đánh thức cả một vùng tuổi thơ. Đâu đó trong miệng còn phảng phất vị chua chua ngòn ngọt của những chiếc lá sấu non.

Sấu. Không hiểu ai đặt tên cho loài cây này, phải chăng nó bắt nguồn từ lớp vỏ ngoài sần sùi xấu xí hay vì một lẽ nào khác. Nhưng ngược với cái tên không đẹp ấy nó lại là một thứ gia vị quen thuộc trong mùa hè oi ả của cả người Bắc. Tùy theo quả sấu non, vừa, hay chín mà chế biến các món ăn khác nhau, để lại những hương vị khác nhau. Mỗi mùa sấu về chị tôi thường chọn mua những quả sấu non cỡ ngón tay cái con trẻ, quả sấu mà cái hạt của nó vẫn còn chưa kịp cứng về ngâm.

Bữa cơm ngày hè có bát nước rau muống, luộc đánh sấu, vài bìa đậu Mơ rán chấm mắm sấu ăn cơm không biết chán. Cái vị chua rôn rốt, làm cho bát nước mắm không còn gắt, ngay cả quả sấu quắt queo kia cũng đủ khiến ai nếm thử một lần còn nhớ mãi. Lâu rồi từ khi chị chuyển vào thành phố Hồ Chí Minh sinh sống không ai làm cho ăn nữa. Vẫn biết cách làm đơn giản một cân sấu, một lít nước mắm ngon, nhưng rồi công việc cứ ào ào cuốn ta theo vòng xoáy để khi nhớ ra cũng là lúc một mùa sấu đã đi qua. Bỗng lại thấy thương mẹ, thương chị cũng đang vắt dần sức lực cho gia đình giữa bộn bề khó nhọc của cuộc đời. Cái màu vàng của lá giữa chiều hè nhức nhối quá, có bao điều mình đã bỏ phí có bao điều muốn làm không biết có làm được không đây...

Căn phòng làm việc nhìn ra phố Hai Bà Trưng lúc nào cũng ồn ào tiếng nhạc, tiếng xe bên cạnh những hàng sấu già mốc meo thân thuộc quá. Một ngày không đi làm cũng thấy nhớ, nhớ cả những cành cây khô trắng trơ trọi giữa đám lá xanh. Thành phố vẫn lớn lên từng ngày, những ngôi nhà cổ cứ thu hẹp dần, cây cối cũng trở nên nhỏ nhoi giữa các tòa cao ốc. Tất cả sẽ ra sao nếu một ngày kia hàng cây kí biến mất. Nhiều chiều mưa đứng ngắm hàng cây vặn mình trong gió lại nhớ cái thuở trèo me, trèo sấu bị bắt vừa mếu máo xin tha, vừa tìm cách giấu chứ không chịu bị thu hết. Có những chiều trốn học đi chơi, gặp mưa sấu rụng thế là chiếc áo may ô mới cũng thành chiếc túi đựng.. Bị bố đánh, rơi túi làm sấu ộc cả ra đường lăn lông lốc như bi ve, xe đi qua cán lên kêu rôm rốp...vừa tiếc lại vừa sợ.

Cứ trước mỗi mùa mưa bão thành phố lại tỉa cành cho cây. Nhiều khi carnhuwgnx xành to bằng bắp đùi cũng bị ngả xuống không thương tiếc mặc cho những ròng ròng cháy. Thôi thì vì cái này phải hy sinh cái khác cũng đã đành nhưng nhiều khi gặp những cây bị xé làm đôi mà chẳng biết vì sao để lại một khoảng trống nhức ngối trong lòng bao người. Lại nhớ mẹ vẫn bảo cây cối cũng giống như con người, nó cũng biết đau, đối xuer ác với chúng có ngày chúng sẽ trả thù đấy. Chợt thấy buồn khi chỉ vì hay ba mét vuông đất mà người ta tước vỏ, chôn vôi vào gốc tìm mọi cách cho cái cây chết. Nghe nói người ta có một dự án mở đường và như thế sẽ có không ít hàng cây cổ thục quáy hiếm sẽ mất đi, chẳng hiểu nên buồn hay vui nữa...

Mùa hè mẹ tôi thường nấu chè sấu. Vẫn đường, vẫn gừng, vẫn sấu nà bát chè sấu đậm đà khác hẳn ở hàng. Mỗi buổi trưa ngủ dậy trước khi đi làm ngồi ăn một ly chè sấu mẹ để phần sẵn trong tủ lạnh chợt thấy tỉnh táo hơn, dường như cái vị chua, cay, ngọt ấy xộc vào từng mạch máy li ti làm bừng dậy cả những tế bào nhỏ nhất. Mùa sấu này mẹ đang ở viện, ai nấu chè đây? Có thời gian ngồi nhâm nhi ly chè sấu mà nghiền ngẫm mọi chuyện qua các vị của chè của mỗi người nấu khác nhau ấy cũng chính là lý do những gì họ đã trải qua chắt lọc lên.

Nhớ những lần cùng đám trẻ hàng xóm hì hụi trèo lên mái nhà bằng đường ống nước nhặt những quả sấu chín vàng rơi rìa máng nước để rồi ngồi cắn chung với nhau cùng ngắm phố vừa kể những ước mơ của mình. Và còn biết bao trò nghịch ngợm cảu con trẻ lại ùa về mỗi khi rùng mnhf bắt gặp vị chua của sấu nhắc mình sống sao cho có ích hơn. Đâu rồi cái buổi chiều ngồi thách nhau ăn sấu chín sau trận ốm dây. Những quả sấu vàng xuộm, giòn giòn, chua chua chấm muối ớt cay xé lưỡi cứ tưởng như thay cơm được. Hơn ca cân sấu chín trong chốc lát chỉ còn là một đống vỏ bà hạt. Kẻ tháng thì ruột gan cồn cào răng buốt đến tận óc thề cạch đến già, người thu thì hậm hực vì không được ăn mà còn phải ngồi gọt. Sau cái buổi ấy mỗi đứa cũng tứ tán một nơi, ngay cả họp lớp cũng chẳng bao giờ đủ, nhiều người tự ti vì số phận hẩm hiu của mình đã đành. Nhiều kẻ thành đạt cũng chẳng tới có lẽ sợ đến rồi lại bị nhờ vả? Có người không đến mà cũng chẳng biết vì sao không đến...

Mưa đã tạnh. Em chậm rãi bước xuống phố trên mái tóc ướt nước mưa còn vương cả những bông hoa sấu hăng hăng, chua chua. Một chùm sấu non bằng đầu đũa đung đưa trong ánh hoàng hôn. Một mùa sấu nữa lại về. Và bao công việc mới, bao điều hải làm mới đang chờ ở phía trước, cũng bắt đầu từ hương sấu...

Khi cơn gió cuốn tung những cụm lá giao mùa, hơi ẩm và mưa phùn loang ra trong không khí, kéo thành một sợi chỉ mảnh nối dài trời - đất, cũng lúc ấy nắng đầu hạ giống như một cái khăn voan vàng nhạt nhẹ nhẹ, rơi ngang lưng trời báo hiệu một cuộc hân hoan của hoa và lá! "Hàng cây thắp nến lên hai hàng, gọi nắng đi vào trong mắt em... Thực ra, lúc đó, cả Hà Nội đã ướp xanh màu của lá non tơ. Trong lần áo mỏng thoảng lạnh, tôi có cảm tưởng như đã nhìn thấy những phù thủy vẩy cây chổi vừa nhúng vào chậu màu và vung lên không khí, nhát bút dừng ở đâu, ở đấy loang xanh rất nhanh. Và cứ như thế! Những búp bàng ong đỏ như màu của ngọn nến đã bung ra, chuyển sang xanh mướt, xòe rộng và vươn cao. Những lộc bằng lăng chúm chím như môi xinh của nàng cũng chuyển sắc, đổi gam khi ánh nắng vô tình chạm vào. Và xà cừ rung rinh như vẫy gọi, và lá sưa rì rào, rì rào... Trên xanh thắm! Dưới ngọc ngà! Cả đất trời thắm lên màu của lá mới! Những chị hàng hoa, hàng nối hàng, đứng dài cả góc phố, đứng bình lặng bên cạnh những ngược xuôi hối hả. Giữa những đỏ, thắm, vàng, cam, hồng, tía nổi bật lên một màu xanh trong, nhẹ, mát mắt hơn cả của hoa loa kèn hay huệ tây... Là hoa hay là lá vậy? "Bàn tay trắng muốt em cầm. Một cành hoa nối mùa xuân mùa hè... Tôi bỗng nhớ một ngày nắng hoa mắt thành từng cơn, chúng tôi chao đảo bước vào nhà người bạn. Trong thứ ánh sáng chiếu xuyên từ tầng thượng, qua lớp kính của giếng trời, chúng tôi thấy một luồng sáng vây khung quanh một bình hoa trắng xanh, từng lớp cánh sáng lên một cách lạ kỳ, cảm tưởng như có thể thấu tỏ từng thớ gân xanh mỏng tang. Cảm giác đó chưa bao giờ từng đặc biệt đến thế! Trong phút giây ngắn ngủi ấy, tôi gần như bàng hoàng, trong trí chỉ toàn phủ một màu xanh và những mong ước, mai sau, ngôi nhà của tôi, dù có bé đến mấy cũng sẽ có rất nhiều cây, và tất nhiên không thể thiếu một bình hoa xanh chiếu tỏa một thứ ánh sáng non nhạt, kỳ lạ và nhiều mơ ước đến thế! Dường như, chưa có thứ hoa nào khiến tôi liên tưởng đến hình ảnh người phụ nữ thuần khiết, nhân hậu, trong sáng, giản dị và thanh cao như loài hoa ấy. Dù tôi, có nhắm mắt trăm hay nghìn lần, chưa từng một khi nào lại không thấy như trước mắt bức tranh "Thiếu nữ bên hoa huệ" của họa sỹ Tô Ngọc Vân. Kể như trước nay và mãi về sau sẽ chẳng có một ai có thể đem sánh loài hoa này với hình tượng khác của người phụ nữ. Có ai về ngang phố, chụp cho tôi một ít hoa xanh... Gửi cho tôi một chút mong manh...